Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie lijdt ongeveer 5% van de wereldbevolking (zomaar eventjes 466 miljoen mensen) in meer of mindere mate aan gehoorverlies. Er zijn oplossingen die een meer inclusieve houding ten opzichte van slechthorenden mogelijk maken, zodat de infrastructuur beter op hen is afgestemd en minder moeilijk te begrijpen is voor mensen met een handicap.

Gallaudet University in Washington, een internationaal gerenommeerde school voor slechthorenden, was één van de eerste openbare gebouwen die werden ontworpen volgens de principes van inclusieve architectuur. Sinds 2005 heeft de faculteit in samenwerking met architect Hans Bauman het DeafSpace-programma ontwikkeld. Het is een portfolio van ongeveer 150 ontwerpideeën die zijn aangepast aan slechthorenden. Het betreft oriëntatie, tast, ruimte, nabijheid, mobiliteit, licht, kleuren en akoestiek.

DeafSpace: enkele voorbeelden

• Conferentie- of theaterzalen worden eerder in een halve cirkel of U-vorm ontworpen dan in een klassieke opstelling met rijen stoelen.
• In openbare ruimten die aan dit inclusieve ontwerp voldoen, zijn ruimtes beschikbaar om in gebarentaal te converseren. Bijvoorbeeld door het verbreden van de gangen of het bieden van aangepaste ruimtes. Bijvoorbeeld door het voorzien van een systeem van inductielussen, dat het mogelijk maakt om een geluidsbron te horen door de afstand te overbruggen (in theaterzalen), of echo’s of galmeffecten (kerken).
• De huidige trend om niet langer een eigen bureau te hebben (hot desking), is bijvoorbeeld niet aan te bevelen, omdat de bijhorende grote rotatie zal voorkomen dat iedereen rekening houdt met een slechthorende collega.
• Bij het inrichten van circulatieruimtes moet men de voorkeur geven aan brede gezichtspunten zodat de visuele informatie de afwezigheid van auditieve informatie kan compenseren en een betere controle van de visuele omgeving toelaat.
• Liften hebben bij voorkeur transparante wanden, en kantoren worden uitgerust met geglazuurde of tenminste doorschijnende scheidingswanden, om de slechthorenden te helpen de activiteit die daar plaatsvindt, waar te nemen.
• Tot slot stelt inclusief ontwerp voor om reflecties (spiegels, reflecterende gladde oppervlakken) te voorzien, zodat de slechthorende beter kan anticiperen op wat er gebeurt buiten zijn gezichtsveld.

Geluidsoverlast verminderen

In Chennai Airport, India, worden geen geluidsaankondigingen gedaan. © Thierry Tinlot

DeafSpace biedt ook akoestische optimalisatie: in openbare ruimten (kantoren, administraties, gemeenschappen) wordt geluid weerkaatst door gladde oppervlakken wat heel lastig kan zijn voor iemand met gehoorproblemen. Men geeft daarom de voorkeur aan geluidsabsorberende materialen en gebruikt zo weinig mogelijk luidruchtige machines zoals percolators of luidsprekers.

In een “normale” stedelijke omgeving bewegen we ons voortdurend in een luidruchtig universum met toeters, ringtones, straatgeluid, sirenes enzovoort. Sommige geluidssignalen kunnen worden vervangen door kleurcodes, panelen of tekst. Zoals in Chennai Airport, India. Er wordt niets aangekondigd door de microfoon, alles gebeurt via een digitale display. Met als bonus een aanzienlijke vermindering van stress en geluidsoverlast.

Geluid vertalen in kleuren

Nieuwe technologieën spelen in dit proces uiteraard een belangrijke rol. De Spaanse app Visualfy “vertaalt” bijvoorbeeld alle geluidssignalen in kleursignalen. Het principe: drie sensoren identificeren de geluiden van het dagelijkse leven zoals de deurbel van de voordeur, de telefoon, de microgolfoven, een wekker, een huilende baby of een brandalarm. En toont op een terminal naar keuze (televisie, computer, smartphone …) een palet kleuren, vibraties of gesproken boodschappen, afhankelijk van de instellingen van de gebruiker.

Inclusie gaat niet enkel om gebouwen die speciaal zijn ontworpen voor slechthorenden. Het is vooral een manier om segregatie in de dagelijkse omgeving te voorkomen en die toegankelijk en aangenaam voor alle gebruikers te maken. Zonder beperkingen.

Link video : Derrick Behm, hoofd van het kantoor voor planning en design aan de Universiteit van Georgetown, spreekt over architectuur die is aangepast aan slechthorenden.

Tags: architectuur, inclusie, nieuwe technologieën, slechthorenden