Naast de bovenmenselijke inspanningen die worden geleverd om de pandemie te bestrijden, brengen Amerikaanse denkers, architecten en stedenbouwkundigen ook enkele ideeën naar voren over de mogelijke positieve gevolgen van Covid-19 voor grote steden aan de overkant van de Atlantische Oceaan.

Urban resilience

Een natuur- of menselijke ramp leidt in grote steden onvermijdelijk tot reflectie over de lessen die kunnen worden getrokken uit de ingrijpende gebeurtenissen die hen hebben getroffen. Het gaat hier over opnieuw verder gaan, heropstarten. Op een creatieve en gedurfde manier.

The Big U, het ongelooflijke dijkproject van 10 kilometer lang dat werd ontworpen om Manhattan te beschermen tegen het stijgende water. © Bjarke Ingels Group

De Amerikaanse urbanist Michael Berkowitz noemt dit “urban resilience”, ofwel “stedelijke veerkracht”. Enkele voorbeelden. Het was wachten op orkaan Katrina om het waterbeheer van New Orleans te herontwikkelen met een dijksysteem dat grotendeels geïnspireerd was op het Nederlandse model. Of nog: na verschillende overstromingen rekent de stad New York nu al enkele jaren op een ambitieuze groene dijk (The Big U), die ontworpen is om het laaggelegen deel van het eiland te beschermen tegen een toekomstige stijging van de zeespiegel.

Beneden bij je thuis…

Naast deze faraonische werken zijn er nu al, op dagelijkse en menselijke schaal, veranderingen in de manier waarop steden het gebruik van hun openbare ruimte aanpassen in het licht van de pandemie. In grote steden met een hoge bevolkingsdichtheid is de straat vaak de enige openluchtruimte die de burgers nog ter beschikking hebben. Sommige Amerikaanse steden zoals Portland, Philadelphia en New York hebben al besloten om het autoverkeer op bepaalde wegen te verminderen, zodat burgers er kunnen wandelen, fietsen en spelen. Allemaal met respect voor de regels van social distancing, uiteraard.

Een deel van het openbaar vervoer is gratis om de mobiliteit te vergemakkelijken en het gebruik van geld en automaten te verminderen. In Boston heeft de stad de verkeerslichten geautomatiseerd zodat voetgangers niet langer op de knop moeten drukken om te kunnen oversteken.

Wat de stadsparken betreft, lijken er twee scholen te zijn: sommige parken worden gesloten omdat ze worden bestormd door inwoners die geen tuin hebben. Maar andere stemmen, zoals Alexandra Lange, die over architectuur schrijft voor de site Curbed, vinden dan weer dat de parken groot genoeg zijn om de menigte te ontvangen en tegelijk de wettelijke afstanden te respecteren. “Meestal”, legt ze uit, “trekken mensen naar winkelcentra om de benen te strekken. Laten we hopen dat ze na de crisis deze goede gewoonte om naar het park te gaan behouden en dat de overheid zal investeren in groene infrastructuur.” Wetenschappers benadrukken ook het gunstige effect dat groene ruimten hebben op de geestelijke gezondheid van de bevolking (“forest bathing” of onderdompeling in groene ruimten, wat stress zou verminderen), maar ook op onze fysieke gezondheid, de blootstelling aan natuurlijk licht …

Sommige grote steden zijn nu al het post-coronatijdperk aan het plannen: hoe zullen theaters, bioscopen, universiteitscampussen en stadions de deuren opnieuw openen? Een nieuwe aanpak dringt zich op gezien bezoekers een zekere afstand tussen elkaar moeten kunnen behouden.

Ook de professionele wereld is in actie geschoten

Architecten, ondernemers en ontwerpers zitten niet stil. De site Construction Dive, bestemd voor bouwprofessionals, heeft een interactieve kaart ontwikkeld die aangeeft of bouwwerven gesloten of open zijn. Professionals denken er ook aan om in de toekomst technologieën te ontwikkelen die het mogelijk maken het aantal werknemers die fysiek aanwezig zijn op een site te beperken. Denk drones die bouwwerven monitoren, maar ook geautomatiseerde leveringen of geavanceerde teleconferentiesystemen staan op de agenda.

Financiële analist Moody’s benadrukte ook de grote afhankelijkheid van de belangrijkste Amerikaanse industrieën van importproducten, en moedigde belangrijke spelers in de sector aan om in de toekomst lokaal aan te kopen zodat ze minder afhangen van invoer en alle daaraan gekoppelde gevaren.

Tal van goede ideeën

• De gouverneur van de Staat New York beval de trottoirs in sommige winkeldistricten te verbreden, zodat shoppers een veilige afstand kunnen bewaren van zodra de winkels weer open zijn.
• Belangrijke congrescentra zoals het Javits Center in New York zijn beschikbaar gesteld aan de gezondheidsdiensten zodat er tijdelijke zorgcentra kunnen worden ingericht.
• De humanitaire start-up Jupe heeft “pop-up ziekenhuiskamers” ontwikkeld, waarvan de prijs 30 keer lager is dan die van een normale ziekenhuiskamer. Bovendien kunnen deze kamerkits snel worden vervoerd naar de plaatsen die ze nodig hebben: het is dan niet langer nodig om de patiënten te verplaatsen, het is het ziekenhuis dat zich verplaatst.
  

  De modulaire kit voor ziekenhuiskamers die werd ontwikkeld door de humanitaire start-up Jupe. © Jupe Health Medical

• Nog anderen overwegen de creatie van lokale valuta ter ondersteuning van de korte keten economie, of het renoveren van braakpanden om het gevoel van samenleven in de buurten te doen herleven …
• Tot slot heeft een Amerikaanse vereniging een platform ontwikkeld dat mensen die hun huis niet kunnen verlaten (om gezondheidsredenen) in verbinding stelt met een leger vrijwilligers die paraat staan om hun boodschappen te doen.

Het is duidelijk: uitdagingen te over. Tijd om onze fantasie en creativiteit te laten spreken!

Tags: covid 19, forest bathing, Javits Center, Michael Berkowitz, New York City, Philadelphia, urban resilience, USA