De gebouwen van het communistische tijdperk, lang beschouwd als overblijfselen van een onderdrukkend regime, worden nu gerenoveerd en krijgen een nieuw leven in Warschau. De slaapstad van de jaren 70 heeft plaatsgemaakt voor een metropool die in de smaak valt bij kunstenaars, architecten en multinationals.

Het is een verguisd symbool voor de inwoners van Warschau. En toch is het Paleis van Cultuur en Wetenschap, de indrukwekkende stalinistische wolkenkrabber, de lokale Eiffeltoren geworden, met grote Amerikaanse bedrijven en kunsttentoonstellingen. Het gebouw dat in 1952 door Stalin werd geschonken maar in realiteit door de Polen werd gebouwd, moet dan ook niet onderdoen voor de New-Yorkse gebouwen van hetzelfde tijdperk.

Warschau, de hypestad, voor sommigen het nieuwe Berlijn, symboliseert hoe goed Polen het wel doet. Het land werd lang geplunderd door de Zweden, gesloopt door nazi-Duitsland, onderworpen aan de Sovjet-Unie. In 2004 koos het voor de Europese Unie en de daarbij horende subsidies (106 miljard euro tussen 2014 en 2020, wat neerkomt op 11% van het Europese budget). Sindsdien is het een van de weinige economieën ter wereld die geen slachtoffer werd van de wereldwijde crisis.

Bijna 30 jaar na het einde van het communisme toont Warschau activiteitencijfers in de bouw die ronduit ongelooflijk zijn. De Poolse hoofdstad is een aantrekkelijke stad met 1,7 miljoen inwoners geworden. De stad heeft haar verleden aanvaard: het elegante joodse museum van de Finnen Rainer Mahlamäki en Ilmari Lahdelma herinnert aan het getto. De stad heeft zichzelf opnieuw uitgevonden. Ze combineert fake oude gebouwen en aangename buurten die voorbehouden waren voor de elite van de Communistische Partij en nu bevolkt worden door hipsters, met elegante en ultramoderne woningen.

Architectonische durf

Een voorbeeld? De Varso-toren, met 310 meter de hoogste in Polen, heeft 140.000 m²  parket en 53 verdiepingen. De wolkenkrabber, ontworpen door het Engelse architectenbureau Foster + Partners, zal tegen 2020 multinationals verwelkomen en vooral “de wijk in het hart van de stad nieuw leven inblazen”. Niet ver daarvandaan pronkt een woontoren van 192 meter hoog met zijn silhouet in de vorm van een zeilschip dat uitkijkt over de andere gebouwen. Dit project werd toevertrouwd aan de architect Daniel Libeskind en liet 15 jaar op zich wachten. Het resultaat: 259 appartementen die in een paar weken tijd waren verkocht. Verderop staat een glazen gebouw van Norman Foster. Dit kantoorgebouw verrees 15 jaar geleden.

Maar momenteel is de hoofdstad in de ban van de heropbouw en heropening van het Saskipaleis dat in 1944 door de Duitsers werd geplunderd en opgeblazen, net zoals de meeste gebouwen van de hoofdstad. In de XVIII^e eeuw was hier het hof van de Saksen gehuisvest, in een tijdperk dat de koningen van Polen werden verkozen. Dit was het gouden tijdperk van de “Rzeczpospolita”, de Poolse Republiek, vooraleer het land gedurende meer dan een eeuw zou worden verdeeld tussen de grote mogendheden. Vandaag de dag voel je in het hart van Warschau zowel de nostalgie van het Polen voor de oorlog en voor het communisme, als de dynamiek van een hoofdstad waar continu ultramoderne complexen worden gebouwd.

Tags: Daniel Libeskind, Foster, Paleis Saski, Paleis van Cultuur en Wetenschap, schau