Christo, de kunstenaar die alles inpakt wat beweegt (of niet beweegt trouwens) is niet “één” maar “twee”. Een woordje uitleg bij de tentoonstelling “Christo & Jeanne-Claude. Urban Projects », de eerste grote overzichtstentoonstelling sinds de jaren ‘80.

16 dagen lang, van 18 juni tot 3 juli 2016, realiseerde Christo één van zijn mooiste projecten: « The Floating Piers», een drijvende weg die de stad Peschiera Maraglio verbindt met de eilanden Monte Isola en San Palo, op het meer van Iseo in het noorden van Italië. Oorspronkelijk ontstond het idee van een project om op het water te lopen in 1969, voor de delta van Rio de la Plata in Argentinië. Het werd nooit gerealiseerd.

Pas in 2014 werd het idee overgenomen op een verkenningsreis naar de Noord-Italiaanse meren. Verblind door het azuurblauw van het Iseomeer wilde de kunstenaar er meteen deze voetgangersweg van 16 meter breed en 3 kilometer lang bouwen. Als je de structuur betreedt waarvan de kleuren veranderen van geel naar oranje, afhankelijk van het licht en vocht, krijg je de indruk dat je beweegt op het water, “een onverklaarbaar gevoel van vrijheid”, aldus de ontwerper. Resultaat hiervan: twee miljoen mensen hebben dankzij Christo “op het water gelopen”. Nu is er een boek uitgegeven door Taschen dat – met tekeningen van de kunstenaar, foto’s en teksten van Wolfgang Volz –, het hele fantastische avontuur van deze verwezenlijking weergeeft.

Een man en een vrouw

Maar er is nog beter nieuws. Voor het eerst sinds de jaren ’80 tilt een overzichtstentoonstelling een tipje van de sluier op van de werken van Christo Vladimiroff Javacheff en Jeanne-Claude Denat de Guillebon, die overleed in 2009. Want ze hebben de Reichstag en de Pont Neuf ingepakt, bloemblaadjes van roze stof laten drijven op de open zee van Miami, en vandaag is « Christo » van plan om in de Verenigde Arabische Emiraten het grootste beeldhouwwerk ter wereld op te trekken, dat maar liefst 150 meter hoog is en bestaat uit 410.000 olievaten. Maar «Christo» was nooit één man… Het is een geëngageerd duo, zowel in het leven als in de stad, en hun pseudoniem is slechts de naam die het zo herkenbare werk van dit kunstenaarskoppel definieert.

Of ze nu de Reichstag of de Pont Neuf inpakken, hun kunst leeft daar waar ze wordt gemaakt en kent een bepaalde duur. Maar zodra het kunstwerk alleen nog bestaat in het geheugen (en in talloze foto’s en films) van de bezoekers, is er nog alles wat eraan voorafging… Soms jarenlang. «Land Art werkt zo. Je moet in interactie komen met een fysieke site, met de mensen die er wonen, met de lokale wetten, en eindeloze uren discussiëren over iets dat niet bestaat en dat vroeger nooit is uitgeprobeerd”, aldus Christo. «De projecten leven in de hoofden van degenen die ze willen maken, maar ook van degenen die hen willen tegenhouden… En juist uit deze dynamiek ontstaat de energie». Precies deze stedelijke werken en wat eraan vooraf gaat – voorbereidende besprekingen over de technische aspecten – maar ook 80 projecten die nooit het licht hebben kunnen zien, zullen worden onthuld in het ING Art Center van Brussel, aan de hand van maquettes, tekeningen en collages, volumetesten en schetsen van materialen.

Projecten die soms gestrand zijn om eerder politieke dan om esthetische redenen, zoals «Over The River», een sluier van 68 km die zich over de Arkansas rivier in Colorado zou uitspreiden. Waarom ging het niet door? Vanwege president Donald Trump. «Ik wil niets met hem te maken hebben. Ook al is dit een project waaraan mijn vrouw Jeanne-Claude en ikzelf meer dan 20 jaar gewerkt hebben”, aldus Christo. Maar Jeanne-Claude was radicaler dan ik, ze zou hetzelfde gedaan hebben.»

Expo «Christo & Jeanne-Claude. Urban Projects», van 25 oktober tot 25 februari, ING Art Center, Koningsplein 6, 1000 Brussel

Boek Christo and Jeanne-Claude, «The Floating Piers», Uitg. Taschen, 2017, 128 p., teksten (Eng., It), Kleurill.

Tags: Christo, Christo & Jeanne-Claude, ING Art Center, tentoonstelling, The Floating Piers