Het is geen geheim meer. Achter sommige architectonische werken schuilen algoritmes, software die informatie analyseert en berekeningen doet. Algoritmes worden gebruikt om verschillende variabelen te bundelen en brengen een revolutie inzake architectonische vormgeving teweeg. De foto’s leveren het bewijs.

In 1958 ontwierp Le Corbusier het Philips-paviljoen van de Wereldtentoonstelling in Brussel. Onder een tent van beton plaatste hij bijzonder innovatieve geluidsapparaten. De complexe, minerale structuur is ontworpen als een elektronisch gedicht waar ‘licht, ontwerp, kleur en beweging één geheel vormen‘. Het gebouw was een sensatie. Zestig jaar later trekken de Zwitserse architecten Jacques Herzog en Pierre de Meuron een spectaculair glazen gebouw met een dak in de vorm van een golf op aan de oevers van de Elbe. De Elbphilharmonie in Hamburg is een architectonisch hoogstandje. En je hebt het al geraden: deze meesterlijke werken zijn het resultaat van algoritmes, software die informatie analyseert en berekeningen uitvoert.

In Hamburg kom je de Elbphilharmonie binnen via een roltrap van 82 meter. De lichte muren van deze ‘Tube’ zijn in schelpkleur. Deze kleur verbindt de verschillende verdiepingen van de grote concertzaal met 2.100 plaatsen en kleedt ze ook aan. De akoestiek is het werk van Yasuhisa Toyota. Alle wanden zijn bedekt met wat hij ‘witte huid’ noemt. Die huid bestaat uit 10.000 vezelpanelen die allemaal verschillend zijn en tussen de 30 en 125 kilo wegen. Het oppervlak van de ‘witte huid’ is op zich fascinerend: het heeft een organische vormgeving, opgebouwd uit ontelbare cellen. Het doet aan een koraal denken. En toch heeft het er niets mee te maken.

Ongewone vormen

De architecten hebben parametrisch design gebruikt, waarbij verschillende parameters en variabelen worden samengebracht: esthetiek, comfort, akoestiek en techniek. “Elk paneel werd berekend in 3D en tot op de millimeter juist geproduceerd om zo een optimale structuur te verkrijgen met een perfect geluid,” zegt Jacques Herzog. Zodra de parameters in de software worden ingevoerd, creëren de serie complexe berekeningen een model voor elke gipsplaat. De platen werden dan één voor één gemonteerd om opnieuw de vormen te maken die werden voorgesteld door het algoritme.

Parametrisch design kan ook gebruikt worden voor grote werken, zoals bruggen. Zo tekende de Italiaanse architect Arturo Tedeschi zijn concept Cloudbridge, een quasi organische verbinding tussen twee bergen. Tedeschi legt het ontwerp van parametrisch design als volgt uit: “Je kan de software met een shaker vergelijken, en het algoritme met een recept. Je doet de ingrediënten in bepaalde hoeveelheden en combinaties in de shaker, je drukt op een knop en ziet vervolgens trajecten en vormen ontstaan.” Eenvoudig. Basic. Maar is dit nog architectuur? “Wij geloven dat de parametrische benadering architecten kan leiden naar nieuwe territoria, en dat is niets om bang voor te zijn,” zegt Arturo Tedeschi. Want gelukkig zijn algoritmes geen blind proces. De ontwerpers kunnen de balans van hun ingrediënten bepalen om zo een persoonlijke touch te bewaren.“

Tags: algoritme, architectuur, Elbphilharmonie Arturo Tedeschi, parametrisch design