De 18de architectuurbiënnale in Venetië liet zich inspireren door het werk van de Ghanese architecte Lesley Lokko. Ze brengt hulde aan Afrika als vooruitstrevend continent voor urbanisering, hoewel klimaatveranderingen en ongelijkheden nooit veraf zijn.
De editie 2023 is een eerbetoon aan het Afrikaanse continent als ‘protagonist van de toekomst’. Boegbeeld wordt Lesley Lokko, een vrouw van Afrikaanse origine. Die keuze om de focus van de biënnale eindelijk ergens anders te leggen, drong zich op. Immers, ‘nergens op onze planeet lopen de vragen rond rechtvaardigheid, ras, hoop en angst zo ver uiteen en zo gelijk als in Afrika,’ verklaarde mevrouw Lokko.
Roberto Cicutto, voorzitter van de Biënnale van Venetië, is blij met de keuze voor Lesley Lokko en met de erkenning voor het continent als protagonist van de toekomst. ‘Laboratorium voor de toekomst slaat zowel op de biënnale zelf als op Afrika: een werelddeel dat het voortouw neemt in urbanisering en wereldgroei, maar dat tegelijk wordt geconfronteerd met ernstige klimatologische en maatschappelijke vraagstukken,’ stelt Roberto Cicutto.
De architectuurbiënnale van Venetië is een van de belangrijkste platforms van architectuur en stedenbouw in de wereld. De 18de editie loopt van 20 mei tot 26 november 2023 in de Giardini, het Arsenaal en verschillende andere locaties in Venetië.
Als laboratorium voor de toekomst toont de biënnale naar goede gewoonte nationale creaties. Daarnaast werden een aantal collaterale evenementen van internationale instellingen geselecteerd. Met het werk van Lesley Lokko als inspiratiebron wil het evenement ook nadenken over nieuwe definities voor de begrippen ‘toekomst’ en ‘laboratorium’.
Dekolonisatie en decarbonisatie
De tentoonstellingen rond Afrika benadrukken het belang van zowel dekolonisatie als decarbonisatie. ‘In Europa spreken we over minderheden en diversiteit, maar de waarheid is dat de westerse minderheden wereldwijd de meerderheid uitmaken,’ stelt mevrouw Lokko. Lesley Lokko is een Ghanees-Schotse architecte met wereldfaam. Ze is tevens een succesvol schrijfster en oprichtster van FOLIO, een tijdschrift voor hedendaagse Afrikaanse architectuur, waarvan ze ook hoofdredactrice is.
In 2015 stichtte ze de Graduate School of Architecture in Johannesburg (Zuid-Afrika). In 2021 lag ze aan de basis van het African Futures Institute: een architectuurhogeschool, onderzoekscentrum en instituut voor overheidsprojecten in Accra (Ghana).
Diversiteit is onze norm
Voor mevrouw Lokko is haar dubbele Afrikaans-Europese identiteit een ‘kans om zowel rondom als in de verte te kijken. Dat tweevoudig bewustzijn doet me inzien dat diversiteit onze norm is. Op antropologisch niveau zijn we allemaal Afrikanen. En wat er in Afrika gebeurt, overkomt ons allemaal.’ Een groot deel van het werk van Lesley Lokko stelt concepten rond cultuur, ruimte en ras in vraag door architectuur in een sociale en politieke context te plaatsen die de sector zelf vaak over het hoofd ziet. ‘En dat terwijl dekolonisatie en decarbonisatie voor architectuur ware geschenken zijn,’ vindt ze. ‘Ik zou dan ook willen dat deze tentoonstelling als een cadeau wordt gezien.’
Volgens haar geven de nieuwe technologieën die onophoudelijk hun opwachting maken en weer verdwijnen ons een ongefilterde kijk op het leven in de vier windstreken. Al die streken zullen we wellicht nooit bezoeken en nog minder begrijpen.
‘Onze tentoonstelling is opgezet als een soort workshop, een laboratorium waar architecten en beoefenaars van allerlei creatieve disciplines zich kunnen spiegelen aan hedendaagse voorbeelden die een mogelijke weg voor deelnemers en bezoekers uittekenen. Zo kunnen we ons inbeelden wat de toekomst voor ons allemaal in petto zou kunnen hebben,’ besluit ze.
Tags: #Afrika, #Decarbonisatie, #Dekolonisatie, architectuur, Biennale, Venetië