Er zijn verkenners en zij die aarzelen. Maar steeds meer Belgische ontwikkelaars lonken naar buitenlandse hoofdsteden zoals Boedapest, Boekarest, Mexico, Tokio of Shanghai. Ten koste van Brussel… Bestaat het risico dat we moeten spreken van een vlucht?

Als projectontwikkelaar zie je de dingen groots. Maar niets belet je om ook ver te zien… Vandaag hebben de meest vermetele projectontwikkelaars van Belgische oorsprong, zoals Codic, Pylos, Burco, Buelens, Ghelamco, Immobel of Atenor – van oudsher verbonden met Brussel– de sprong gewaagd. Zij bevestigen of herbevestigen hun aanwezigheid op buitenlandse vastgoedmarkten, met name in Centraal-Europa.

Ze ontdekken hier een groeipercentage dat flirt met de 3%, huuropbrengsten die oplopen tot maar liefst 8% (tegenover 4% in Brussel) en een internationale zakelijke vraag die veel minder aarzelend is dan hier. Om nog maar te zwijgen van luxewoningen, waarvoor de vraag maar blijft groeien. In het Oosten, zeggen ze, zou er een gunstiger economisch klimaat heersen dan wat ze elke dag zien. Want de vaststelling klinkt nagenoeg unaniem: in België hebben de politieke, administratieve en juridische onzekerheden in toenemende mate een schaduw geworpen op de sfeer in de bouw.

Zou er sprake zijn van het begin van een vlucht? De beweging is niet nieuw. Ghelamco, dat botst op het Eurostadion op de Heizel, heeft de trossen losgegooid in Polen… in 1989. Succes na succes verwierf het bedrijf er een leiderspositie waar je niet omheen kunt. Codic, Immobel, Atenor en anderen zijn 15 jaar later op de kar gesprongen. Codic International is al heel actief in Parijs en blaast momenteel zijn projecten in Roemenië en Hongarije nieuw leven in, waar elk gezin jonger dan 40 jaar 40.000 euro steun ontvangt om een eigendom te kopen.

Een dynamiek die ook Equilis (Groep Mestdagh) overtuigd heeft, want zijn toekomstige grote commerciële en residentiële projecten hebben Warschau als doel. En dat terwijl zijn Brusselse megaproject, Docks Bruxsel, nog steeds geen nieuwe koper heeft gevonden en de verwachte winst nog niet geboekt kon worden. Vóór hem heeft Wilhelm & Co jarenlang zware onderhandelingen gevoerd met de banken om het Luikse Médiacité te verkopen tegen een marktprijs.

«Brusselse lasagne»

Is Brussel een onzekere markt geworden? In een interview met BX1 laat Stéphane Sonneville, CEO van Atenor, er geen enkel misverstand over bestaan: «Voor een vastgoedontwikkelaar vormen vlotte politieke beslissingen één van de belangrijkste criteria om te investeren. Maar de Brusselse ‘institutionele lasagne’ is nadelig voor de Brusselaars. In Warschau of Parijs, waar we ook aanwezig zijn, verlopen de dingen veel sneller. En dus rendabeler.» Hij benadrukte nog: «Onze groei is tot stand gekomen door buiten de muren van Brussel te treden. Omdat het niet mogelijk is om 9 jaar lang te wachten op vergunningen, misschien zelfs 10 jaar voor Victor.» Atenor is nog steeds van plan om drie torens tegenover het grootste station van het land te bouwen, waaronder een toren van 140 meter die plaats zou moeten bieden aan zowat 375 woningen. De andere twee zullen 65.000 m² kantoren bevatten. Er werd zelfs een architectuurwedstrijd gelanceerd. Maar het mocht niet baten. De ontwikkelaar wacht al meer dan 5 jaar op zijn vergunning.

Tags: Belgische projectontwikkelaars, buitenland, Oost-Europa, Stéphane Sonneville, vlucht