De bevolkingsgroei, in combinatie met het fenomeen van stedelijke verdichting, brengt nieuwe uitdagingen voor de steden met zich mee. Thema’s als mobiliteit, het gebruik van energiebronnen, de kwaliteit van het milieu, connectiviteit, governance en de betrokkenheid van de burger verdienen innovatieve benaderingen. Welkom bij Smart City, de slimme stad.

Om met succes over te stappen naar een “Smart City”-model moeten steden in staat zijn om alle belanghebbenden te mobiliseren: de overheidsinstanties, de spelers van de economische structuur, de burgers, enz. In België hebben enkele steden het probleem aangepakt om concrete resultaten te boeken die passen in een benadering op lange termijn.

Gent legt de nadruk op “Smart Citizens”

Gent startte een denkproces op over de stad van morgen door alle belanghebbenden bij zijn aanpak te betrekken. Door te kiezen voor het innovatiemodel “Quadruple Helix” organiseert de stad haar debatten door de meningen van de vier pijlers met elkaar te confronteren om te onderzoeken welke ontwikkelingspistes bewandeld kunnen worden om de stad “smarter” te maken. Hierbij wordt een beroep gedaan op de overheden, vertegenwoordigers uit de economische en academische wereld en het maatschappelijk middenveld.

“We willen van Gent een model van een Smart City maken in België”, aldus Karl-Filip Coenegrachts, die het project coördineert. Maar ons doel is dat we koste wat het kost de stad willen omvormen tot een technologische showcase. Ons project heeft eerder te maken met de toegevoegde waarde van de innovatie voor de lokale bevolking. Ik spreek liever over Smart Citizens: betrokken burgers die zich hun stad toe-eigenen en ze laten evolueren om beter voorbereid te zijn op de uitdagingen van morgen.”

Deze aanpak heeft al concrete resultaten opgeleverd, zoals de oprichting van een portal Open Data, die toegankelijk is voor ontwikkelaars, maar ook nuttig is voor de hele bevolking, die er applicaties kan vinden om de mobiliteit of de luchtkwaliteit te verbeteren. De stad test ook uit of het mogelijk is om de vuilnisbakken uit te rusten met slimme sensoren om de afvalverzameling en -verwerking te verbeteren. 

“We volgen ook de technologische ontwikkelingen van zeer nabij op, meer bepaald glasvezel, om de connectiviteit van de stad en onze economische concurrentiepositie te verbeteren voor de komende 20 jaar”, aldus nog Karl-Filip Coenegrachts. “De idee is om tijd uit te trekken om na te gaan welke technologie de tand des tijds het best kan doorstaan en op zeer lange termijn gebruikt kan worden.” 

Volgens het classement dat werd opgesteld door het team dat instaat voor de studies over “Smart Cities” van de Universiteit van Wenen, is Gent de eerste Belgische stad op een 17e plaats.

Seraing keurt een masterplan goed voor de komende 30 jaar

Als gewezen speerpunt van het Luikse staalbekken onderging Seraing een sterke impact van de daling van de zware industrie. Ongeveer 15 jaar geleden is de stad echter van start gegaan met een brede strategie om de stad om te schakelen, ook op economisch vlak, wat resulteerde in de goedkeuring van een masterplan voor de komende 30 jaar (gestuurd door ERIGES en aangevuld met een sociaal masterplan en een masterpark).

Dit stappenplan schetst de contouren van de stad Seraing van morgen, in een holistische visie op de stad: herbestemming van voormalige industriële sites, opwaardering van de openbare parken, nadruk op schone mobiliteit, naar voren schuiven van producten uit eigen streek om de lokale economie te stimuleren, enz.

“Voor veel mensen is het concept van Smart City nog altijd iets heel abstracts”, merkt Philippe Compere op, die de leiding heeft over het Europese project RemoUrban (zie hieronder) voor de stad via de Association pour le Redéploiement Economique du Bassin Serésien (AREBS – Vereniging voor de Economische herontplooiing van het bekken van Seraing). Maar zodra ze erachter komen hoeveel projecten er lopen, begrijpen ze hoe groot deze uitdagingen zijn. Seraing kampte al lang met een negatief imago. Nu kunnen de burgers de tastbare positieve effecten zien van een duurzame omvormingsstrategie die gericht is op de lange termijn. Twee concrete voorbeelden: we hebben als doel vooropgesteld dat elke inwoner een openbaar park binnen 10 minuten stappen van zijn woning moet kunnen vinden; het project Gastronomia wil de historische voormalige industriehallen omvormen tot een enorme overdekte markt met vooral streekproducten uit de biologische landbouw.”

Maar er zijn nog tal van andere voorbeelden. Zo is Seraing de eerste Waalse stad met een geheel passief openbaar gebouw. De stad werkt trouwens mee aan het project RemoUrban in het kader van het programma Horizon 2020 Lighthouse van de Europese Commissie. Er werden drie pilootsteden aangeduid (Nottingham in het Verenigd Koninkrijk, Valladolid in Spanje en Eskisehir in Turkije). Seraing is een van de twee “followers”. “Zo kunnen we de projecten van de pilootsteden van ons project goed in de gaten houden, maar dat geldt ook voor partnerprojecten, en kunnen we analyseren wat we uit die projecten op een duurzame manier bij ons kunnen overnemen”, besluit Philippe Compere.

© Foto’s : iStock /monicaodo

Tags: Gand, Horizon 2020, Open Data, RemoUrban, Seraing, Smart Cities, smart city