Berlijn heeft Mitte en Prenzlauer Berg, Londen West End, New York Soho. En Warschau? Praga, een voormalige arbeiderswijk die artistiek en trendy is geworden. In enkele jaren tijd, en dankzij een groot investeringsprogramma, zal het centrum van Warschau binnenkort verhuizen: het zal de Vistularivier oversteken en op de rechteroever eindigen, in de wijk Praga.

Net als andere overlevenden van de oorlog heeft Warschau, de Poolse hoofdstad, een contrasterende architectuur die een turbulent verleden weerspiegelt. De wijk Praga, op de rechteroever van de rivier de Vistula, onderging niet hetzelfde lot als de rest van de “martelaarsstad” die tussen 1939 en 1945 voor 85% door de Duitsers werd vernietigd. De oude muren hielden stand – ondanks een paar kogelgaten hier en daar -, de straatlantaarns bleven overeind, de kleine kapellen van de Maagd Maria overleefden op de binnenplaatsen. Het is dit historische kader dat Roman Polanski ertoe bracht zijn film The Pianist (2002) te maken, om het (vroegere) Joodse getto opnieuw tot leven te brengen.

Met zijn verwaarloosde gebouwen en kleine achterkoertjes, zijn oude fabrieken in rode baksteen en zijn alternatieve adressen, heeft Praga de reputatie een creatieve pool in volle opmars te zijn. De oude gebouwen worden nu gerenoveerd tot chique lofts, trendy restaurants en kunstgalerijen, net zoals in Londen of Berlijn. En deze transitie staat nog in zijn kinderschoenen.

Wonen in een museum

Dat is het voorstel van de vastgoedontwikkelaars van de Soho Factory. Het is een programma om een industrieel stuk braakland op te waarderen. Momenteel vind je er een cultureel centrum, een incubator voor start-ups, co-workingplekken, huisvesting, winkels en een uitstekend restaurant met een chique industriële inrichting. “Toen we het concept van de Soho Factory lanceerden, werden we geleid door het motto ‘leven, werken, zijn’”, zegt Marcinn Mostafa, architect bij WWAA. “De uitdaging bestond erin een nieuwe atmosfeer aan deze plek te geven, waarbij postindustriële ruimte, modern design, een stedelijke levensstijl en comfort werden gecombineerd in een omgeving die ooit als een ware achterbuurt bekend stond“, legt de architect uit. En hij gaat verder: “Een beetje zoals SoHo, in New York, waar kunstenaars de postindustriële gebouwen hebben getransformeerd tot kunstgalerijen en lofts, en waar de geest van Warhol nog steeds aanwezig is.”

De gemeenteraad heeft 350 miljoen euro vrijgemaakt om de revitalisering van het Praga te versnellen. Tegen 2022 moeten er duizenden nieuwe huizen worden gebouwd; historische locaties moeten worden gerenoveerd; en de stad belooft een inspanning te doen om sociale uitsluiting te bestrijden. Op dit moment is de gentrificatie in volle gang. Het ultieme bewijs van het trendy karakter van de buurt: een museum gewijd aan Poolse wodka heeft er net zijn deuren geopend. Het museum bevindt zich in de gebouwen van de voormalige grote distilleerderij “Koneser” (dat dateert uit de 19e eeuw en dertig jaar niet meer werd gebruikt) en biedt vijf ruimtes in de oude werkplaatsen waarvan de vloeren zijn bedekt met oude vodkavaten. Maar ook een dozijn residentiële lofts, die in een week tijd een eigenaar vonden.

Tags: gentrificatie, industrieel braakland, Praga, revitalisering, Warschau