Onze steden staan onder voortdurende demografische druk, het grondgebied breidt steeds verder uit en er is een dringende nood aan duurzaamheid. Renovatie is dan ook the way forward.

Om te beginnen is de beschikbare vrije oppervlakte in de stad schaars en vaak onbetaalbaar. Om de doorlaatbaarheid van de bodem in de stad te garanderen zijn vaak lokale regels opgelegd die het moeilijk maken, of soms gewoon helemaal verbieden, om te bouwen op braakliggende grond. Daarnaast is de milieu-impact van afbraak/reconstructie vaak veel hoger dan die van een renovatie. De hoofdreden daarvoor is dat de betonnen en stalen structuren die afgebroken en weer opgebouwd worden, een hoge CO₂-voetafdruk hebben. 

In tegenstelling tot een nieuw bouwproject vertrekt een renovatie van een uniek bestaand gebouw, dat meestal net zoveel sterke als zwakke punten heeft om de vragen en uitdagingen van onze tijd aan te gaan.  Deze beperkingen zullen het ontwerp van een renovatieproject sterk beïnvloeden en veel creativiteit van de ontwerpers vergen. Bij een stadsrenovatieproject zijn er vier mogelijke scenario’s, elk met zijn eigen technische uitdagingen. 

Kantoren renoveren tot kantoren

Een van de grote moeilijkheden hier is de regelgeving die voortdurend verandert. Zo moet bijvoorbeeld steeds meer ruimte voorzien worden voor de techniek, bijvoorbeeld in valse plafonds of achter valse wanden. die er niet altijd is in oude gebouwen. Dus moet men met creatieve oplossingen voor de dag komen om water, lucht, warmte, koelte, licht … te laten circuleren.

Kantoren renoveren tot woningen

Meestal een complexe operatie. Kantoorgebouwen zijn niet ontworpen om als woontoren gebruikt te worden (vrije diepte en hoogte, toegang tot daglicht in alle leefruimten, circulatie en evacuatie, toelaatbare overbelasting, afgescheiden buitenruimte …). Vaak zijn zware verbouwingen nodig om er een comfortabele woning van te maken die voldoet aan de wetgeving, en in enkele gevallen moet er alsnog afgebroken worden. 

Woningen renoveren tot woningen

Ook in dit geval zijn het vaak de veranderende wetgeving en de milieuvereisten met betrekking tot woningen die maken dat de ontwerpers creatief aan de slag moeten gaan om woningen te bouwen die zowel wettelijk in orde zijn, als aangenaam om in te wonen. De uitdagingen zijn enorm, het bestaande woningaanbod moet dringend grondig vernieuwd worden, zodat de CO₂-neutraal-doelstellingen van de Europese Unie tegen 2050 gehaald kunnen worden. Overal in Europa zien we mooie staaltjes van residentiële bouwprojecten, maar zij zijn slechts een stukje van het antwoord op de dringende noodzaak om bestaande woningen te renoveren. Ze voldoen namelijk niet meer aan de huidige energienormen en stoten heel wat CO₂ uit. Er wacht de renovatie van onze woningen dan ook nog heel wat uitdagende jaren.

Woningen renoveren tot kantoren

Dit gebeurt zeldzaam, want deze ingreep gaat in tegen de huidige nood aan stadswoningen,  een logisch gevolg van de demografische druk.  Er wordt bij renovatie dan ook vaak gekozen voor woningen en niet zozeer voor kantoren. Maar er zijn uitzonderingen. 

In het volgende artikel bespreken we allerlei wetgevingen overal in Europa om de problematiek  beter te vatten

Tags: afbraak, CO2, CO2-neutraal, demografie, duurzaamheid, Green Deal, groen pact, kantoren, klimaat, reconstructie, renovatie, steden, woningen