Le Molenbeek, ce ruisseau zinneke qui embellit Bruxelles

12 november 2016 Comments (0) Andere, Milieu

De Molenbeek, de zinnekebeek die Brussel mooi maakt

De Molenbeek, al geruime tijd versnipperd, is een beek die nu geniet van een zichtbare continuïteit en die zelfs geleid heeft tot een groot aantal stedenbouwkundige projecten in het noordwesten van Brussel. Een bezoek met de voeten in het water in het gezelschap van Renaud Bocquet, specialist in waterkwesties bij Leefmilieu Brussel

De laatste tijd komt de term “Molenbeek” niet echt positief in het nieuws. Maar het is ook de naam van een beek afkomstig uit het Pajottenland die langs de taalgrens loopt, en dan de stad binnen stroomt. Het is nu ook een prachtige groene zone met één van de rijkste flora van de hoofdstad. Kwatongen zullen zeggen dat dit komt omdat ze niet door de gelijknamige gemeente loopt, maar via Sint-Agatha-Berchem, Ganshoren, Jette, Brussel-Stad en Laken, tot aan de poorten van het koninklijk domein. Maar dit is natuurlijk allemaal geen toeval.

Sinds zowat vijftien jaar houdt Leefmilieu Brussel zich bezig met het beheer van de Zenne en van alle waterwegen in de hoofdstad. Er werden heel wat inrichtingswerken uitgevoerd om de vele overstromingen die te wijten zijn aan de klimaatschommelingen in goede banen te leiden en om deze beken zichtbaar te maken… en zo andere stedenbouwkundige- en milieuperspectieven mogelijk te maken. “We hebben al een grote vloed gekend sinds de beek werd heraangelegd”, aldus Renaud Bocquet. De eerste echte test met de recente overstromingen is zeer goed verlopen. De omwonenden waren eerst heel bang dat het blootleggen van dit water zou zorgen voor overlast en hun tuin onder water zou zetten. Maar de beek heeft eigenlijk een gunstig effect: ze vormt een buffer tegen het overtollige water en vormt een aanvulling op de hoofdleiding, zodat er minder overstromingen zijn.”

Positieve druk van Europa

We weten maar al te goed dat bouwwerven soms lang aanslepen in Brussel. Maar in dit dossier hebben de verschillende actoren allemaal hun steentje bijgedragen. Er werden compromissen gevonden met de buurtbewoners en zowel het Brussels Hoofdstedelijk Gewest als het Vlaams Gewest zorgden ervoor dat er schot kwam in het project. Reden hiervoor waren zeker de Europese subsidies, maar ze werden ook positief onder druk gezet door het INTERREG-programma, dat de Gewesten aanspoort om beter samen te werken. Ook belangrijk is dat dit een zone is met zowel politieke als economische uitdagingen, met het herontwikkelingsproject van het Heizelplateau (Neo project) en de netelige kwestie van het toekomstige stadion en de nabijheid van Tour&Taxis en de hele kanaalzone die momenteel nieuw leven wordt ingeblazen. “Door de goede samenwerking met de Vlaamse Landmaatschappij konden we niet alleen jaren werk uitsparen, maar ging de levenskwaliteit van de bewoners en de wandelaars er ook op vooruit. Zo werden er vijvers uitgegraven om het water uit de Vlaamse Rand te irrigeren en de nieuwe geplante bomen vormen echte groene longen rond de beek. De moerassen van Ganshoren en Jette langs de Molenbeek vervullen opnieuw hun oorspronkelijke rol in tijden van hoogwater. Er werden ook vijvers gegraven om zones weer vochtig te maken tijdens warm weer en om de herbevolking van de fauna en flora van de moerassen te beheren, voor allerlei soorten die water nodig hebben om zich te ontwikkelen. Ik denk dan vooral aan de ringslang.”

Water maakt de stad mooier

Naast zijn rol van ideale natuurlijke aanvulling op riolen en andere stormbekkens biedt deze vorm van beken in het stedelijk milieu het voordeel dat ze de stad mooier maken in hun naaste omgeving. “Omdat deze waterstromen aan de oppervlakte komen, kunnen we de ruimte errond gebruiken en andere architecturale of artistieke perspectieven toekennen aan zones die het momenteel zonder dergelijke perspectieven moeten stellen. Een stad is mooier wanneer het water zichtbaar is. De Zenne loopt bijna volledig ondergronds en de denkpiste rond een terugkeer van een stedelijke rivier staat nog in de kinderschoenen. We focussen dus eerst op beken zoals de Molenbeek en leggen parken aan, recreatiegebieden met waterpartijen en moestuinen voor de buurtbewoners. Als we het water uit de grond halen, wordt alles mooier en levendiger”, besluit Renaud Bocquet.