Bij hittegolven kunnen stadscentra 12 graden warmer zijn dan de rand. Maar in plaats van de airco op te zetten, schuilt de oplossing misschien wel onder een eik.
Airconditioners koelen de planeet niet af, ze warmen ze net op. In een schokkend rapport met de titel ‘The Future of Cooling’ waarschuwt het International Energy Agency, IEA, dat de vraag naar koeling in de wereld explodeert. In veel landen wordt het netwerk nu al onder druk gezet door airconditioning. En tegen 2050 zal deze behoefte verdrievoudigen, waarschuwt het agentschap. In de komende dertig jaar zullen er per seconde tien airconditioners in de wereld worden verkocht. Aan dat tempo zullen er dan 5,6 miljard airco’s in huizen, bedrijven en instellingen te vinden zijn, in vergelijking met de 1,6 miljard van vandaag. Deze evolutie vereist een elektriciteitscapaciteit die vandaag onmogelijk kan worden verzekerd en zou kunnen leiden tot meer elektriciteitsproductie op basis van steenkool of gas. Met catastrofale effecten voor de opwarming van de aarde.
Vandaag wordt al een vijfde van de stroom in de gebouwen gebruikt voor airco of ventilatie. In Europa heeft ongeveer één woning op tien airco, tegen negen op tien in de VS of Japan. Het fenomeen wordt ook groter en erger door de versnelde verstedelijking. Doordat airco’s de warme lucht naar buiten sturen, doen ze de temperatuur in de stadscentra met de meeste airco’s stijgen met 1° tot 12°C. Een vicieuze cirkel dus: hoe meer je binnen verfrist, hoe meer je bijdraagt tot de klimaatopwarming.
De steden opnieuw groen maken
Een manier om deze aircocrisis te voorkomen is deze toestellen niet meer te gebruiken. Bijvoorbeeld door in te zetten op gebouwen met hoge energieprestaties, dankzij het gebruik van de nieuwste technieken voor natuurlijke luchtcirculatie en van lichte materialen. Maar de beste oplossing ligt misschien wel onder het loof van een eik of een populier. Deze planten helpen de lucht af te koelen door zogenaamde evapotranspiratie, een fenomeen dat de directe verdamping van grondwater combineert met de transpiratie van de planten. Volgens het Franse Milieuagentschap ADEME kan een volwassen boom tot 450 liter water doen verdampen. Het equivalent van vijf airco’s die twintig uur draaien. Het ADEME wijst erop dat bomen dubbel voordelig zijn, omdat ze ook schaduw creëren en de reflectie van zonlicht op de muren van gebouwen en op de wegen beperken.
In Europa werd het effect van evapotranspiratie berekend door de stad Lyon, die regelmatig te maken krijgt met zomerse hittegolven. De metropool aan de Rhône is gestart met verschillende testmaatregelen tegen hitte-eilanden en heeft 3.000 Provençaalse bomen, die minder water verbruiken, per jaar geplant. In de wijk Part-Dieu werden sensoren geïnstalleerd. Die hebben een verschil van 20 graden op het grondoppervlak gemeten en een daling van de gevoelstemperatuur met 1 tot 2 graden. Op de begroeide assen (met gras onder de tramsporen en op rotondes bijvoorbeeld) constateerden de ingenieurs een daling van 10 graden in de schaduw. Zullen we de airco dan maar uitzetten?
Tags: airconditioning, bomen, stadscentra, verstedelijking, warmte-eilanden
