In de buurt van Amsterdam is het dorp Hogeweyk ingericht voor bejaarden, maar zonder witjassen: senioren met Alzheimer leiden een haast zelfstandig leven. Als pionier in 2009 was het dorp een inspiratiebron voor soortgelijke initiatieven in Denemarken, Frankrijk en Zwitserland.
In Weesp, een dorp op ongeveer 20 kilometer van Amsterdam, lopen 150 senioren met gevorderde dementie vrij rond in de steegjes van De Hogeweyk, een klein gezellig dorpje met groene patio’s en bloemrijke terrassen. Dit dorp is vergelijkbaar met een gewone woonwijk: supermarkt, kapper, theater, restaurant enz. Met die nuance dat deze leefplek waar patiënten, gezinnen en gezondheidswerkers samenleven, dag en nacht onder nauwlettend toezicht staat van personeel dat is opgeleid in ouderdomsziekten.
Het model van De Hogeweyk, dat bijna volledig door de Nederlandse overheid wordt gefinancierd (17,5 miljoen euro voor een totaal budget van 20 miljoen euro), “staat totale vrijheid toe met behoud van de veiligheid van de bewoners op een discrete wijze”. Hier zijn alle diensten vrij toegankelijk voor de bewoners. Ze hebben meer lichaamsbeweging, frisse lucht en sociaal contact (cafés en theaters zijn opengesteld voor het publiek). En de kappers, kassiersters en 250 andere medewerkers, vrijwilligers en verpleeghulpen zijn opgeleid om voor mensen met dementie te zorgen, maar zonder de deprimerende ziekenhuiskleding. Resultaat: de oprichters van Hogeweyk hebben sinds 1993 een daling van 80% van het gebruik van neuroleptica voor patiënten vastgesteld.
Net zoals thuis
Vergetelheid, isolement, verlies van kenvermogen… Dit zijn slechts enkele symptomen van de ziekte van Alzheimer. Het onderzoek vordert gestaag, maar de ziekte blijft een ravage aanrichten. En vaak levert gespecialiseerde begeleiding weinig resultaat op. Daarom wilde de Nederlandse overheid een plek waar patiënten zich “thuis” voelen.
De woningen zijn beschikbaar in verschillende stijlen: stedelijk, cultureel, burgerlijk enz. Iedereen kan kiezen op basis van zijn of haar levensstijl. Hogeweyk biedt patiënten niet alleen de mogelijkheid om mee te werken in het huishouden (winkelen, koken, schoonmaken), maar stelt ook aangepaste stadsvoorzieningen ter beschikking: liften met sensoren maken het onnodig om de knop van de eigen verdieping te onthouden en goed hoorbare muziek stimuleert de bewoners. Maar bovenal blijft het doel om een vertrouwde leefomgeving te creëren.
Er zijn slechts vier andere van dergelijke experimenten in Europa. Het “Alzheimerdorp” Dax, in het zuidwesten van Frankrijk, en drie anderen in Duitsland, Zwitserland en Noorwegen. Maar de Deense stichting Ok Fonden heeft ook een gelijkaardig project genoemd “Byen for livet” (Stad van het Leven), dat binnenkort in Odense, in het zuiden van Denemarken, wordt gestart. Doel: een wooncomplex creëren dat 350 mensen kan huisvesten, om Alzheimerpatiënten te verzorgen nog voordat de ziekte hen afhankelijk maakt.
Tags: Alzheimerdorp, bejaardentehuis, Hogeweyk, Nederland, senioren
